Uzun yıllar boyunca tam yağlı süt tüketiminin sağlıklı olmadığı ileri sürüldü. Hatta en son diyet kılavuzlarında insanlara yağsız süt tüketmeleri önerildi, okullarda yağsız ya da az yağlı süt dağıtıldı. Oysa yapılan geniş ölçekli çalışmalar tam yağlı süt tüketen insanların daha az kilo aldığını ve diyabete yakalanma risklerinin de daha az olduğunu gösteriyor. Hepimizi ilgilendiren bu ilginç konuyu, uzun yıllardır obezite ve metabolik hastalıklar cerrahisi üzerine çalışan ve çalışmalarına Londrave İstanbul’da devam eden Op.Dr.Murat Üstün’le konuştuk. 

Yağsız Süt Tüketimi Diyabet Riskini Arttırıyor mu?

Circulation dergisinde yayınlanan yeni bir makalede Dr Mozaffarian ve arkadaşları 3333 yetişkin hastanın kan değerlerini 15 yıl boyunca incelediler. Tam yağlı süt tüketen bireylerde çalışma süresince diyabete yakalanma oranının, yağsız ürün tüketenlere göre % 46 daha az olduğu saptandı. Üstelik, elimizde yağsız süt tüketiminin daha sağlıklı olduğunu gösteren hiçbir prospektif çalışma yok.

Tam yağlı ürünler daha fazla kalori içerdiğinden pek çok uzman bunlardan kaçınmanın diyabet riskini azaltacağını düşünür. Fakat çalışmalar, kişiler aldıkları yağ oranını azalttığında onun yerine şeker veya karbonhidratları koymaya meyilli olduklarını ve bu ikisinin insülin mekanizmasında daha kötü etkiye sahip olduğunu gösteriyor. Üstelik bu etki kilo alımından tamamen bağımsız.

American Journal of Nutrition dergisinde yayınlanan ve 18438 kadın üzerinde gerçekleştirilen farklı bir çalışmada yağlı süt ürünleri tüketiminin kilo alımına yol açmadığı, aksine obezite riskini % 8 azalttığı saptandı. Diyet kılavuzlarında alınan yağ oranlarını düşürmeye çalışmak kolesterol seviyesini ve vücuttaki sağlıksız yağları azaltmayı amaçlar. Ancak sadece yağı kesmeye odaklanmak kalori yüklemesini ve vücudun bu kalorileri yağa çevireceğini gözden kaçırır.

İnsanlar Süt Tüketimi Alışkanlıklarını Nasıl Değiştirmeli?

Diyet tavsiyelerinde bulunurken bir gıdayı bütün olarak düşünmemiz, sadece içerdiği belli besinlere odaklanmamız gerekiyor. Tam yağlı ürünlerin diyabet riskini nasıl azalttığı tam açıklanamasa da, bunun insülin ve glukoz mekanizmasına birkaçfarklı seviyede etki ile oluştuğu düşünülüyor. En basit şekliyle, daha yağlı süt ürünleri tüketen kişiler daha fazla kalori tükettiklerinden tokluk hissi daha fazla oluşur ve şekerli gıdalar aramaya neden olan açlık hissi azalır. Aynı zamanda bu yağların direk hücre düzeyinde etki ettiği, karaciğer ve kasların gıdalardaki şekeri yıkma yeteneğini arttırdığı düşünülmektedir. Yine peynir gibi fermente edilmiş süt ürünlerindeki bazı bakterilerin de insülin yanıtını düzenleyerek diyabet riskini azalttığı ileri sürülmektedir.

Elbette bu bulgular insanlara yüksek miktarda yağlı süt ürünleri tüketmelerini önermeyi gerektirmiyor. Daha sağlıklı olmak için diyet kılavuzlarında yağlı süt tüketimini önermek için daha fazla çalışmaya ihtiyaç var. Ancak önemli olan, yağsız süt tüketmenin sağlıklı olduğuyla ilgili de hiçbir kanıt olmaması. O nedenle, insanlara yağsız süt tüketme önerisi de diyet kılavuzlarından çıkarılmalıdır.